Bên cạnh dự án thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cầu đường sắt Bình Lợi UBND TP đề nghị Bộ GTVT phương án bảo tồn nguyên trạng một phần cầu đường sắt Bình Lợi.
UBND TP.HCM vừa có công văn khẩn gửi Bộ GTVT về việc đề xuất bảo tồn nguyên trạng một phần cầu đường sắt Bình Lợi cũ, khi thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cầu đường sắt Bình Lợi cũ tới cảng Bến Súc theo hình thức BOT (Xây dựng – kinh doanh – chuyển giao).
Theo đó, UBND TP đề nghị Bộ GTVT phương án bảo tồn nguyên trạng một phần cầu đường sắt Bình Lợi.
Cụ thể, cầu đường sắt Bình Lợi sẽ được bảo tồn nguyên trạng 2 nhịp cầu (trong đó có 1 nhịp quay) và 1 tháp canh phía quận Thủ Đức nhằm lưu giữ dấu tích xưa của cầu đường sắt Bình Lợi phục vụ cho việc tìm hiểu nghiên cứu khoa học về ngành đường sắt, và phát triển du lịch của TP. Khu vực cầu đường sắt Bình Lợi cũ (phía bờ quận Bình Thạnh) sẽ được tháo dỡ xây dựng bến thủy nội địa phục vụ giao thông vận tải đường thủy.
UBND TP sẽ bố trí nguồn kinh phí thực hiện công tác bảo tồn và phân cấp cho cơ quan, đơn vị có chức năng thực hiện việc quản lý, duy tu, bảo dưỡng, vận hành khai thác theo quy định (sau khi có ý kiến chấp thuận của Bộ GTVT).
Về phương án xây cầu mới, Bộ GTVT, UBND TP và UBND tỉnh Bình Dương đã động thổ dự án xây dựng cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cầu Bình Lợi đến cảng Bến Súc vào tháng 4-2015 với tổng mức đầu tư là 1.302 tỉ đồng (BOT và vốn ngân sách).
Cầu mới được xây cách cầu cũ 12 m về phía hạ lưu với độ thông thuyền 7 m để không ảnh hưởng đến giao thông thủy. Sau khi hoàn thành sẽ giúp vận tốc chạy tàu qua cầu Bình Lợi đạt 100 km/h.
Trước đó, Ban quản lý dự án 7 (cơ quan thẩm quyền nhà nước thay mặt Bộ Giao thông vận tải quản lý dự án) – cho biết chủ đầu tư dự án và đơn vị thi công phấn đấu đến cuối tháng 8-2019 hoàn thành xây dựng cầu để thông xe tuyến đường sắt quốc gia đi qua cầu Bình Lợi mới.
Vào ngày 2-8, các kỹ sư và công nhân bắt đầu thi công lắp nhịp 15, cũng là nhịp cuối cùng ở dự án xây dựng cầu sắt Bình Lợi cho tuyến xe lửa Bắc – Nam, sau gần 1 tháng tạm dừng thi công để giải quyết 1 hộ dân cuối cùng chưa đồng thuận về giải tỏa.
Dự án xây cầu Bình Lợi mới để thay thế cầu sắt Bình Lợi hiện hữu (sẽ được tháo bỏ) được khởi công từ tháng 4-2015 đến nay đã hơn 4 năm, chậm so với kế hoạch ban đầu là thi công 16 tháng, nguyên nhân là do vướng giải tỏa.
Cầu đường sắt Bình Lợi tại Km1719+089 nằm trong khu vực Bình Triệu – Gò Vấp, trên tuyến đường sắt Hà Nội – TP HCM. Cầu được xây dựng từ những năm đầu 1900 và đưa vào khai thác sử dụng từ năm 1902. Cầu dài 276 m với 6 nhịp, là cầu sắt vượt sông Sài Gòn đầu tiên được xây dựng. Cầu được kết cấu vòm thép, mặt gỗ và có đường ray xe lửa nối Sài Gòn với Biên Hòa (Đồng Nai). Nhịp giữa quay được cho tàu qua, xây dựng bởi Công ty Pháp Lavelois Perret (tên của Công ty Eiffel do Gustav Eiffel, kỹ sư xây tháp Eiffel sáng lập). Bên phải đường ray gần chân cầu theo hướng từ quận Thủ Đức sang quận Bình Thạnh có một tháp canh.
Sau gần 120 năm khai thác, cầu sắt Bình Lợi cũ đã xuống cấp nghiêm trọng, chiều cao thông thuyền hiện tại của cầu chỉ 1,8 m nên khi thủy triều lên nhiều tàu thuyền bị mắc kẹt dưới gầm cầu.
