Vừa qua, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có văn bản kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền về việc đề nghị hoàn thiện cơ sở pháp lý để phát triển minh bạch, lành mạnh, bền vững loại hình căn hộ condotel và cấp “sổ đỏ” cho nhà đầu tư “.
Cơn sốt bất động sản Condotel
Theo báo cáo tình hình thực tiễn và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý để phát triển minh bạch, lành mạnh, bền vững loại hình căn hộ du lịch nghỉ dưỡng (condotel), bảo vệ lợi ích chính đáng của nhà đầu tư thứ cấp của HoREA nêu rõ, từ khoảng năm 2014 đến nay, trên phạm vi cả nước đã xuất hiện cơn sốt đầu tư phát triển bất động sản du lịch mới. Đó là các dự án căn hộ khách sạn, biệt thự, nhà phố trong các khu du lịch nghỉ dưỡng (sau đây gọi là condotel).
Bất động sản nghỉ dưỡng này thường tập trung phát triển tại các khu vực ven biển, hải đảo như Vân Đồn, Hạ Long, Đồ Sơn, Sầm Sơn, Cửa Lò, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Nha Trang, Mũi Né, Vũng Tàu, Phú Quốc, và tại Lâm Đồng, Đồng Nai… Trong đó, Nha Trang, Đà Nẵng, Phú Quốc là 3 địa bàn đang phát triển nóng.
Theo số liệu thống kê của 16 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thì chỉ riêng các khu du lịch nghỉ dưỡng quy mô lớn (từ 50 ha trở lên) đã có 77 dự án, với tổng diện tích 18.019 ha; 16.537 phòng khách sạn, 12.056 căn hộ condotel, 11.174 biệt thự nghỉ dưỡng.
Ngoài ra, còn có hơn 120 dự án khu du lịch nghỉ dưỡng quy mô vừa và nhỏ, có diện tích dưới 50 ha/khu. Từ năm 2015 đến tháng 09/2017, cả nước đã có 71 dự án condotel, officetel được cấp phép với tổng số 25.639 căn. Trong đó, có 15.010 căn hộ condotel (Hà Nội: 4.114 căn; thành phố Hồ Chí Minh: 208 căn; Đà Nẵng: 4.565 căn và các tỉnh khác: 5.823 căn); và có 10.629 căn officetel (Hà Nội: 3.726 căn; thành phố Hồ Chí Minh: 6.424 căn; và các tỉnh khác: 479 căn).
Hiện nay, cũng đang có một nghịch lý là tỷ lệ căn hộ condotel tại Việt Nam chiếm 56%, trong lúc tỷ lệ phòng khách sạn chỉ chiếm 44% là không bình thường, vì ở các nước khác tỷ lệ phòng khách sạn bao giờ cũng cao hơn căn hộ condotel, nên cần phải có giải pháp định hướng phát triển phù hợp, bền vững. Năm 2016, tổng nguồn cung căn hộ condotel đã lên đến 16.000 căn.
Trong hai năm 2018, 2019, dự kiến trung bình mỗi năm sẽ có khoảng 20.000 căn hộ condotel được mở bán, với diện tích căn hộ khoảng trên dưới 45 m2; Sự phát triển “bùng nổ” các dự án căn hộ condotel đã giúp gia tăng số phòng lưu trú, các dịch vụ, tiện ích phục vụ du khách, làm thay đổi diện mạo ngành du lịch của nhiều địa phương.
Các dự án bất động sản du lịch nghỉ dưỡng, cùng với các dự án bất động sản nhà ở cao cấp cũng đã thu hút nguồn vốn tín dụng và nguồn vốn đầu tư rất lớn của xã hội, của các nhà đầu tư thứ cấp, dẫn đến hiện tượng lệch pha dòng tiền đầu tư hiện nay cũng đang là vấn đề rất đáng quan ngại mà Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh đã nhiều lần cảnh báo.
Bên cạnh đó, các chủ đầu tư dự án condotel đã đạt được lợi nhuận rất lớn, do giá bán căn hộ condotel tương đương giá bán căn hộ trung cao cấp, trong lúc giá thành thấp và nghĩa vụ của doanh nghiệp nộp tiền thuê đất dự án vào ngân sách nhà nước chưa tương xứng.
Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cho biết, trong Báo cáo số 3014/UBND-XDNĐ ngày 30/03/2018 đã nhận định “Thu ngân sách từ tiền sử dụng đất đối với dự án du lịch, nghỉ dưỡng quá thấp, vì thu tiền sử dụng đất theo mục đích đất sản xuất kinh doanh”.
Các dự án condotel được phát triển rất mạnh trong những năm gần đây, hiện nay, thị trường condotel đang chững lại và đối diện với nhiều thách thức, khó khăn, trước hết là về hiệu quả kinh doanh, tính thanh khoản, thực hiện cam kết đảm bảo lợi nhuận và cấp “sổ đỏ” cho khách hàng.
Pháp lý minh bạch, lành mạnh, bền vững thị trường Condotel
Nhằm phát triển thị trường bất động sản du lịch, minh bạch, bền vững, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) lại có công văn đề xuất hoàn thiện chế độ sử dụng đất du lịch, trong đó có đất xây dựng condotel trong Luật Đất đai.
Trong thời gian qua, HoREA nhận thấy không có khoảng trống pháp luật bởi lẽ các quy phạm hiện hành về cơ bản đã có thể điều chỉnh được loại hình căn hộ Condotel, nhưng vẫn cần tiếp tục hoàn thiện và bổ sung.
HoREA nhận định, vấn đề cấp bách hiện nay là cần giải quyết cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu (sổ đỏ) cho người mua căn hộ condotel. Hiệp hội đề nghị thực hiện theo quy định: cá nhân trong nước được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình không phải là nhà ở khi đã có “Giấy tờ mua bán hoặc tặng cho hoặc thừa kế công trình xây dựng theo quy định của pháp luật đã được công chứng hoặc chứng thực theo quy định”.
Nghị định 01/2017 của Chính phủ cũng đã bổ sung Nghị định 43/2014 nội dung: “Đối với dự án có nhiều hạng mục công trình được thể hiện trong quyết định phê duyệt dự án đầu tư, quyết định đầu tư dự án, giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư do cơ quan có thẩm quyền cấp, quyết định phê duyệt quy hoạch xây dựng chi tiết, giấy phép xây dựng, nếu chủ đầu tư có nhu cầu và có đủ điều kiện thì được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho từng hạng mục công trình hoặc từng phân diện tích của hạng mục công trình đó”.
Theo quy định trên thì trước hết chủ đầu tư dự án condotel cần xin cấp “sổ đỏ” cho căn hộ condotel. Sau đó, chủ đầu tư làm tiếp thủ tục xin cấp “sổ đỏ” cho khách hàng là nhà đầu tư thứ cấp. Do vậy, nhà đầu tư mua căn hộ condotel sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu căn hộ và quyền sử dụng đất có thời hạn theo thời hạn sử dụng đất của dự án, khi hết hạn mà có nhu cầu thì được gia hạn theo quy định của pháp luật. Hiệp hội kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn các địa phương hướng dẫn nội dung này cho các địa phương.
Ngoài ra, để tạo điều kiện phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, HoREA kiến nghị bổ sung “đất du lịch” vào Điều 153 Luật Đất đai 2013 để thống nhất quản lý. “Đất du lịch” chỉ được sử dụng cho mục đích du lịch, nghỉ dưỡng, không được biến tướng thành khu nhà ở của các hộ gia đình để tránh làm quá tải hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của khu vực.
Phần lớn các khu du lịch nghỉ dưỡng được quy hoạch phát triển tại những khu vực nhạy cảm ở ven biển, hải đảo, miền núi, biên giới, lại liên quan mật thiết đến lợi ích của địa phương. Vậy vậy, HoREA đề nghị tiếp tục áp dụng chế độ sử dụng đất có thời hạn tối đa 50 năm (trường hợp đặc biệt không quá 70 năm) đối với đất du lịch, trong đó có đất du lịch dùng để phát triển condotel. Trên cơ sở đó, người mua condotel trong các dự án được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu và quyền sử dụng đất có thời hạn theo thời hạn của dự án.
Còn về vấn đề tài chính đất đai, đất du lịch dùng để phát triển condotel, để đảm bảo mức thu hợp lý và không để bị thất thoát nguồn thu ngân sách nhà nước như UBND tỉnh Khánh Hòa đã nhận định “Thu ngân sách từ tiền sử dụng đất đối ới dự án du lịch, nghỉ dưỡng quá thấp, vì thu tiền sử dụng đất theo mục đích đất sản xuất kinh doanh” thì cần xem xét giải quyết tổng thể.
